7 bước đơn giản giúp bé tự ngủ mà không cần đến mẹ

1. Nguồn gốc của phương pháp luyện ngủ cho trẻ “nhấc lên, đặt xuống”

Ở rất nhiều các nước phát triển, đặc biệt là các nước phương tây, các ông bố bà mẹ thường tạo cho trẻ được tính tự lập ngay từ khi còn rất nhỏ, khởi đầu bằng việc cho trẻ ngủ riêng trong nôi, không nằm chung giường với bố mẹ như ở Việt Nam.

Hai cộng đồng mạng đông đảo và uy tín của Vương quốc Anh là Netmums và Madeformums gần đây đã rộ lên một cơn sốt mang tên phương pháp luyện ngủ cho trẻ bằng lời thì thầm và “nhấc lên, đặt xuống”. Đây là một trong những phương pháp luyện ngủ cho trẻ được tác giả Tracy Hogg chia sẻ trong cuốn sách cẩm nang làm cha mẹ nổi tiếng có tên "Secrets of the Baby Whisperer" và đang được áp dụng rất phổ biến tại nước Anh.

Phương pháp “nhấc lên, đặt xuống” được nhiều bà mẹ phương Tây rất ưa chuộng trong việc hình thành thói quen tự lập cho trẻ ngay từ khi còn rất nhỏ.

Giống như tên gọi của nó, pháp pháp nhấc lên đặt xuống có thể hiểu đơn giản là khi bé khóc lúc ngủ trong nôi, mẹ hãy bế bé lên dỗ cho bé bình tĩnh lại để cho bé buồn ngủ rồi lại đặt vào nôi. Nếu trẻ lại tiếp tục khóc thì mẹ hãy lặp đi lặp lại động tác này nhiều lần cho đến khi trẻ có thể ngủ yên trong nôi.

Tuy nhiên, mẹ nên lưu ý, phương pháp nào cũng không thể đúng được hết tất cả mọi trẻ, do đó có một số ít trẻ khi thực hiện phương pháp này lại khiến trẻ bị kích động hơn thay vì buồn ngủ hay thư giãn. Vì vậy, mẹ nên theo dõi thái độ của con mình và cân nhắc việc có nên áp dụng kéo dài phương pháp này hay không.

2. Trước khi thực hiện phương pháp, mẹ cần chuẩn bị gì?

Phương pháp này có thể áp dụng cho trẻ từ 3 tháng tuổi trở đi. Tuy nhiên, trước khi áp dụng phương pháp, mẹ cần đảm bảo một số điều sau:

Cố định giờ cho trẻ đi ngủ

Trước khi áp dụng phương pháp, mẹ cần theo dõi nhịp sinh học hàng ngày của cơ thể trẻ: khi nào trẻ chơi, khi nào trẻ ăn và khi nào trẻ mệt cần phải đi ngủ. Dựa trên cơ sở đó, mẹ có thể dần xây dựng lịch trình cho bé đi ngủ cụ thể. Điều quan trọng nhất là mẹ cần cố định giờ đi ngủ cho trẻ hàng ngày (cả ban ngày và ban đêm) để trẻ sớm hình thành được thói quen cứ giờ đó thì sẽ buồn ngủ và đi ngủ.

Tạo không gian ngủ lý tưởng nhất có thể

Đầu tiên là không gian phòng ngủ của trẻ cần phải yên tĩnh, tiếp theo là cường độ ánh sáng trong phòng cần được giảm đến mức tối thiểu. Mẹ có thể sử dụng những loại đèn ngủ nhỏ thích hợp cho phòng có trẻ nhỏ. Tắt tivi, điện thoại và máy tính để không làm sao nhãng sự chú ý của trẻ đồng thời cũng sẽ tạo thói quen cho trẻ dần nhận thức được là “đến giờ đi ngủ rồi”.

Tạo không gian ngủ lý tưởng rất quan trọng trong việc hình thành thói quen ngủ của trẻ.

Đặt trẻ xuống nôi khi trẻ đang buồn ngủ nhưng vẫn còn tỉnh táo

Khi thấy trẻ có dấu hiệu buồn ngủ như: ngáp, dụi mắt, cáu gắt khi có người động vào hay thậm chí là gà gật…lúc này bé đang buồn ngủ nhưng chưa thực sự nhắm mắt ngủ. Đây chính là lúc mẹ cần đặt trẻ vào nôi chứ không được đợi cho bé ngủ rồi mới đặt, điều này sẽ giúp trẻ quen dần với nôi cũng như quen dần với việc ngủ trong nôi chứ không phải ngủ trong vòng tay bế ẵm của cha mẹ.

3. Các bước của quá trình luyện ngủ cho trẻ bằng phương pháp “nhấc lên, đặt xuống”

1/ Khi trẻ có dấu hiệu buồn ngủ mà quấy khóc, mẹ hãy đặt bé xuống nôi rồi nhẹ nhàng xoa lưng hay ngực cho trẻ, vỗ về cùng với âm thanh “shhh” hoặc âm thanh dễ chịu nào đó mà mẹ đã tạo thói quen cho trẻ từ trước để làm bé dịu lại và cũng quen dần với âm thanh đó trước khi đi ngủ, để sau này khi thói quen của trẻ đã được hình thành, bạn chỉ cần nhẹ nhàng thì thầm âm thanh đó bé sẽ ngoan ngoan tự động ngủ.

2/ Nếu trẻ còn khóc và rướn mạnh hơn, mẹ hãy bế trẻ lên tiếp tục dỗ dành trẻ đồng thời vẫn tiếp tục duy trì âm thanh đó.

3/ Khi trẻ đã trấn tĩnh lại và ngưng khóc nhưng vẫn chưa ngủ, mẹ hãy đặt trẻ trở lại nôi, thậm chí lúc này bé lại khóc thì mẹ vẫn cần đặt trẻ nằm hẳn lại trong nôi đã, tránh việc bé chưa đặt lưng xuống mà mẹ đã lại bế bé lên.

4/ Tiếp tục xoa nhẹ và dỗ dành bé bằng âm thanh kia. Nếu bé vẫn khóc thì mẹ lại tiếp tục bế bé lên và lặp lại quá trình này, đến khi những dấu hiệu khóc của trẻ đã dịu lại.

Nhẹ nhàng dùng tay xoa bụng trẻ kết hợp với âm thanh “shhhh” quen thuộc.

5/ Khi thấy trẻ không khóc to lên nữa mà đã dần dần dịu đi thì mẹ không nhấc trẻ lên nữa, thay vào đó để trẻ nằm yên trong nôi và tiếp tục vỗ về và duy trì âm thanh “shhhh” hoặc bất kì âm thanh nào đó mà mẹ đã lựa chọn.

6/ Ngừng vỗ về trẻ, nhẹ nhàng rời khỏi.

7/ Nếu trẻ giật mình hay bất chợt tỉnh dậy và khóc thì mẹ lại tiếp tục lặp lại quá trình này cho đến khi trẻ ngủ hằn.

Cách này tuy có hơi mất thời gian để tạo được thói quen ngủ cho trẻ, tuy nhiên lại hiệu quả hơn rất nhiều so với việc mẹ ru bé ngủ trên tay rồi mới đặt bé nằm vào nôi, như vậy trẻ sẽ hình thành thói quen không tốt là phải được ngủ trên tay bố mẹ. Duy trì phương pháp này lặp lại trong khoảng 10 ngày, trẻ sẽ được hình thành thói quen và có thể tự ngủ khi được đặt vào nôi.

4. Áp dụng phương pháp luyện ngủ “nhấc lên, đặt xuống” cho từng độ tuổi của trẻ

Trẻ từ 3-4 tháng tuổi.

- Chỉ bế bé lên tối đa 5 phút. Nếu trẻ không dịu lại trong khoảng thời gian đó thì mẹ hãy cứ đặt bé xuống rồi mới tiếp tục nhấc bé lên.

- Giữa mỗi lần bế lên - đặt xuống, mẹ cố gắng dỗ bé khi bé ở trong cũi bằng cách vừa vỗ về bé vừa kêu "sshhh", việc duy trì âm thanh này rất quan trọng trong hình thành thói quen của trẻ.

Trẻ ở độ tuổi khác nhau có những dấu hiệu rất riêng do đó mẹ cần chú ý quan sát và áp dụng phương pháp luyện ngủ cho trẻ thật khéo léo và phù hợp với từng giai đoạn của trẻ.

Trẻ từ 5-6 tháng tuổi.

- Mẹ hãy chú ý hơn những dấu hiệu khi của bé khi cho bé ngủ: nếu trẻ cong lưng, có thể đó là dấu hiệu bé muốn được đặt nằm xuống ngay cả khi bé vẫn đang khóc.

- Ở độ tuổi này, trẻ đang dần hình thành thói quen nghe hiểu, do đó mẹ có thể thông báo hành động của mình bằng cách nói "Để mẹ bế con nào" hoặc "Con nằm xuống nhé".

- Giảm thời gian bạn bế bé: nếu ở trẻ từ 3-4 tháng tuổi, mẹ có thể bế bé lên 5 phút thì ở gian đoạn này mẹ chỉ giữ bé tối đa 3 phút rồi đặt xuống, ngay cả khi bé đang khóc.

Trẻ từ 6-8 tháng tuổi.

- Với trẻ ở giai đoạn này, mẹ chớ vội bế trẻ lên mà thay vào đó, mẹ hãy nói với bé rồi xem bé phản ứng ra sao. Ví dụ, chìa tay ra và nói "mẹ bế con nhé?", nếu bé có phản ứng lại như chạm vào bạn thì lúc đó mẹ hãy bế bé lên.

- Khi bạn đón bé lên, có thể giữ bé ở trong tầm cũi và nói từ khóa của bạn mà không cần thiết phải nhấc hẳn trẻ lên và ôm vào lòng. Rồi đặt bé xuống ngay khi bé đã dịu lại.

Trẻ từ 8-12 tháng tuổi.

- Giai đoạn này bé đã có thể tự ngủ khá nhanh trong cũi, do đó trừ khi bé thực sự khó chịu nếu không mẹ nhớ đừng nhấc bé ra vội.

- Đặt bé xuống: nếu bé đang đứng hoặc cố nhoài người dậy, nhẹ nhàng nhấc bé lên rồi đặt bé xuống, có thể quay vào trong để bé không nhìn thấy bạn, như vậy bé sẽ nhanh đi vào giấc ngủ hơn thay vì việc khóc mẹ và làm nũng.

- Sử dụng giọng nói: bé của bạn giai đoạn này đã có thể nhận biết được khá tốt giọng nói của mọi người, do đó mẹ có thể dùng giọng nói quen thuộc của mình để báo hiệu cho trẻ biết, ví dụ "Đến giờ ngủ rồi con".

- Mẹ có thể kết hợp phương pháp “rút lui từ từ” tức là khi thấy bé đã dịu lại và chuẩn bị nhắm mắt ngủ hoàn toàn, mẹ có thể lặng lẽ và nhẹ nhàng rời đi.

Kết luận: Phương pháp luyện ngủ cho bé “nhấc lên, đặt xuống” đã được áp dụng rất rộng rãi, đặc biệt là ở các nước phương Tây. Đây là một phương pháp khá đơn giản và ít tiếng khóc rất đáng để thử phải không các mẹ?