Chốc lở ở trẻ: Nguy cơ biến chứng và phương pháp điều trị tại nhà

1. Nguyên nhân gây bệnh chốc lở ở trẻ

Ths.Bs Phạm Thị Mai Hương – chuyên khoa Da liễu thuộc bệnh viện Nhi Trung ương cho biết mỗi ngày phòng khám Da liễu thuộc khoa Khám bệnh của bệnh viện tiếp nhận hơn 100 trẻ đến khám, trong đó khoảng 10% là chốc (tỉ lệ này có thể thay đổi theo mùa).

Chốc lở là tình trạng nhiễm trùng nông ở da do vi khuẩn gây ra, chủ yếu là 2 chủng vi khuẩn tụ cầu (Staphylococcus) và liên cầu (Streptococcus). Bệnh dễ lân lan, đặc biệt là lây lan từ vùng bọng nước sang vùng da lành xung quanh và có thể lây lan từ trẻ này sang trẻ khác, do đó bệnh còn được gọi là bệnh “chốc lây”.

Chốc lở là bệnh nhiễm trùng ngoài da hay gặp nhất ở trẻ từ 2-5 tuổi.

Chốc lở có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất là trẻ có độ tuổi từ 2-5 tuổi. Bệnh có biểu hiện khá giống với thủy đậu nên đã gây nhiều nhầm lẫn cho các bậc phụ huynh. Bệnh khi được điểu trị kịp thời sẽ khỏi hẳn và không để lại sẹo, tuy nhiên trong trường hợp điều trị sai cách hay không điều trị sớm có thể để lại biến chứng nguy hiểm.

2. Phân loại và triệu chứng thường gặp của bệnh chốc lở ở trẻ

Chốc lở ở trẻ được phân loại theo hình thái thương tổn: chốc lở có bọng nước điển hình và chốc lở không có bọng nước điển hình.

Chốc lở có bọng nước điển hình

+ Nguyên nhân thường do tụ cầu gây nên.

+ Triệu chứng cơ bản: khởi đầu là vết rát đỏ kích thường khoảng 0,5-1 cm, sau đó nhanh chóng xuất hiện bọng nước ở phía trên. Bọng nước nhăn nheo có quầng đỏ bao quanh, sau vài giờ thành bọng mủ đục. Sau khi bọng nước vỡ sẽ đóng vảy tiết màu vàng nâu hay màu nâu nhạt. Khi khỏi hẳn không để lại sẹo.

Chốc lở có bọng nước điển hình do tụ cầu gây ra.

+ Vị trí thường gặp của tổn thương: trên da mặt, vùng da hở hay bất kì chỗ nào khác trên da, đặc biệt không xuất hiện thương tổn ở niêm mạc.

+ Triệu chứng đi kèm: viêm hạch (hạch sưng đau), có thể sốt nhưng rất hiếm, chỉ khi chốc lở lan tỏa rộng hoặc có biến chứng. Bệnh nhân có thể cảm thấy ngứa và gãi làm tổn thương lan rộng diễn biến thành chàm hóa và lan sang các vùng da khác.

Chốc lở không có bọng nước điển hình

+ Nguyên nhân thường do liên cầu tan huyết nhóm A gây nên, đây cũng là tác nhân dẫn đến viêm cầu thận cấp hay thấp tim ở trẻ bị chàm hóa có biến chứng.

+ Triệu chứng cơ bản: có bọng nước, mụn mủ nhưng vỡ rất nhanh trên nền da rát đỏ, tiết dịch nên không có bọng nước điển hình. Bao quanh vị trí tổn thương thường có những mảng vảy da trông khá giống bệnh nấm da thông thường. Vảy tiết ở phía trên có màu vàng mật ong hoặc nâu nhạt với một quầng màu đỏ nhỏ bao quanh. Trong một số trường hợp có thể thấy các thương tổn vệ tinh bao xung quanh.

Chốc lở không có bọng nước điển hình do liên cầu gây ra.

+ Vị trí thường gặp của tổn thương: mặt, xung quanh cánh mũi, miệng hoặc tứ chi.

+ Yếu tố nguy cơ: thường gặp ở trẻ bị viêm da cơ địa, ghẻ hoặc đang mắc một bệnh về da nào đó kèm theo nhiễm vi khuẩn bội nhiễm.

+ Bệnh thường kéo dài và khỏi hẳn sau 2-3 tuần nhưng có thể diễn biến lâu hơn đặc biệt là khi cơ thể có nhiễm kí sinh trùng, bị chàm hay thời tiết nóng ẩm.

3. Các biến chứng có thể gặp phải của bệnh chốc lở ở trẻ là gì?

Chốc lở xảy ra phổ biến ở trẻ từ 2-5 tuổi, thông thường không gây nguy hiểm. Tuy nhiên trong một số trường hợp có thể diễn biến nặng gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

Biến chứng tại chỗ

+ Chàm hóa: chốc lở xuất hiện lặp đi lặp lại với nhiều mụn nước mới.

+ Chốc loét: tổn thương ăn sâu dưới da, khi khỏi để lại sẹo.

Chốc lở khi không được điều trị đúng cách có thể gây các biến chứng cực kì nghiêm trọng cho trẻ.

Biến chứng toàn thân

+ Nhiễm trùng huyết: vi khuẩn gây bệnh vào máu gây nhiễm trùng toàn thân, thường gặp trên cơ thể suy giảm miễn dịch, sức đề kháng yếu, chủ yếu do tụ cầu gây ra.

+ Viêm cầu thận cấp: thường gặp ở trẻ em nhiễm chốc lở do liên cầu tan huyết nhóm A gây ra, dấu hiệu viêm cầu thận cấp thường xuất hiện sau khi bị chốc lở 3 tuần.

+ Biến chứng khác: thấp tim, viêm phổi, viêm hạch, viêm xương…

4. Phương pháp điều trị cho trẻ bị chốc lở da

Chăm sóc vết chốc lở cho trẻ tại nhà

+ Trong thời gian trẻ bị bệnh, nên cho trẻ nghỉ học và thực hiện chăm sóc và theo dõi đặc biệt tại nhà.

+ Tắm rửa sạch sẽ cho trẻ, có thể dùng dung dịch thuốc tím pha loãng 1/10000 hoặc dùng nước lá chè tươi tắm cho trẻ như trong dân gian giúp nhanh khô se vết thương do các bọng nước vỡ ra trên da trẻ.

+ Cha mẹ có thể dùng một số thuốc các tác dụng sát khuẩn như betadine, dung dịch xanh methylen để chấm lên các bọng nước và cùng thương tổn để vệ sinh cho trẻ. Tuy nhiên, sau vài ngày nếu triệu chứng bệnh của trẻ không được cải thiện hoặc thậm chí là nặng thêm thì cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay để tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra.

Điều trị đặc hiệu

Dùng thuốc kháng sinh dạng bôi để điều trị đặc hiệu bệnh chốc lở ở trẻ.

+ Với vết thương nhẹ, phạm vi nhỏ có thể vệ sinh sinh vùng da tổn thương bằng dung dịch nước muối sinh lí 0,9% hoặc dung dịch thuốc tím pha loãng 1/10000. Dùng kháng sinh dạng bôi để bôi trực tiếp lên vùng da bị tổn thương của trẻ.

+ Trong trường hợp tổn thương nặng, kéo dài, lan rộng và có nguy cơ biến chứng cần dùng kháng sinh đường toàn thân cho trẻ. Trường hợp vi khuẩn kháng thuốc cần phải điều trị theo kháng sinh đồ.

+ Dùng thuốc kháng Histamin trong trường hợp có ngứa.

+ Điều trị tích cực biến chứng nếu có.

5. Phương pháp phòng bệnh chốc lở hiệu quả cho trẻ

+ Biện pháp tốt nhất là chống nhiễm trùng ngoài da cho trẻ bằng cách vệ sinh cho trẻ thường xuyên sạch sẽ, cho trẻ mặc quần áo thoáng mát thấm hút mồ hôi để giữ cho da trẻ luôn khô thoáng, tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

+ Tránh các tổn thương xây xát ngoài da cho trẻ, vết thương hở ngoài da sẽ con đường đưa vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể một cách thuận lợi nhất.

+ Cho trẻ chơi ở những nơi sạch sẽ, hạn chế tiếp xúc với vật nuôi, tránh để côn trùng đốt.

+ Tăng cường sức đề kháng cho trẻ qua chế độ ăn uống và vui chơi khoa học.

+ Điều trị sớm, tích cực, không gãi hay chà xát vết thương để tránh tổn thương lan rộng.

Kết luận: Bài viết chắc hẳn đã mang đến cho cha mẹ những cái nhìn khoa học về bệnh chốc lở ở trẻ phải không nào. Mong rằng với những chia sẻ trên, cha mẹ sẽ có cách chăm sóc trẻ thật tốt để trẻ luôn phát triển khỏe mạnh và thông minh.