1. Nguyên nhân gây tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh

Có khá nhiều nguyên nhân dấn đến tình trạng tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh

Do không được vệ sinh thường xuyên: trong quá trình trẻ sơ sinh bú mẹ, trẻ có thể có thêm thói quen ngậm sữa trong miệng, vì vậy nếu mẹ không vệ sinh miệng cho trẻ thường xuyên sẽ dẫn đến tình trạng sữa đọng lại thành từng mảng trên lưỡi. Lâu ngày lưỡi trẻ sẽ càng trở nên trắng hơn, tưa lưỡi sẽ dày lên.

Do tình trạng nhiễm nấm ở trẻ sơ sinh: nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh là do trẻ bị nhiễm một loại nấm có tên khoa học là Candida albicans. Đây là một loài nấm cơ hội thường gây bệnh ở những người suy giảm hệ miễn dịch và trẻ sơ sinh là đối tượng “ưa thích” của loài nấm này do hệ miễn dịch của trẻ còn non nớt chưa hoàn thiện.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh

Do trẻ phải dùng kháng sinh: việc dùng kháng sinh ngoài tiêu diệt những vi khuẩn gây hại còn ảnh hưởng ít nhiều đến những vi khuẩn chí có lợi ở hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh. Điều này sẽ tạo cơ hội cho nấm Candida dễ dàng phát triển và lây lan nhanh chóng. Việc mẹ dùng thuốc kháng sinh trong thời kì cho con bú cũng có thể dẫn đến tình trạng này.

Do lây truyền từ mẹ: mẹ trong quá trình mang thai bị nhiễm nấm Candida âm đạo khi sinh con khả năng con cũng bị nhiễm nấm là rất cao.

Do mẹ bị nhiễm nấm: tình trạng nhiễm nấm Candida có thể lây từ mẹ sang con, đặc biệt trong thời kì sau sinh, việc mẹ gần gặn con là không thể tránh khỏi, vì vậy tỉ lệ trẻ sơ sinh bị nhiễm nấm từ mẹ là rất cao.

2. Triệu chứng nhận biết tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh

Tình trạng thường thấy của tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh là những mảng trắng (đôi khi có màu xám) xuất hiện trên bề mặt lưỡi (có thể trong cả vòm họng). Các mảng trắng này nhìn bằng mắt thường giống như những mảng sữa đông.

Dấu hiệu của tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh

3. Tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm hay không? 

Đối với những trường hợp lưỡi trẻ sơ sinh bị đọng cặn sữa tạo thành tưa lưỡi, các mẹ có thể nhận biết bằng cách dùng miếng băng gạc quấn trên đầu ngón tay, nhúng nước muối sinh lí thử chà xát nhà vào lưỡi bé để vệ sinh lưỡi cho bé, khi đó các mảng sữa đọng sẽ dễ dàng bị loại bỏ. Trong trường hợp này các bà mẹ không cần quá lo lắng về tình trạng tưa lưỡi của con, các mẹ chỉ cần dùng nước đun sôi hoặc nước muối sinh lí vệ sinh lưỡi cho con thường xuyên là được.

Đối với những trường hợp tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh do nhiễm nấm, các mẹ có thể quan sát được những đám trắng rải rác có hình dáng tròn giống như nổi cục trong lưỡi, vòm họng, má hoặc môi của trẻ sơ sinh. Trường hợp này các mẹ sẽ khó loại bỏ những đám trắng trên lưỡi của trẻ hay khi đã loại bỏ được sẽ thấy bên trong miệng trẻ xuất hiện nhiền nốt đỏ. Trường hợp này các mẹ cần cho con đi khám và có thể phải sử dụng thuốc để điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh khiến trẻ khó chịu, quấy khóc

Hầu hết trong các trường hợp những tổn thương này có thể gây đau rát khó chịu cho trẻ dẫn tới tình trạng lười bú, hay khóc mỗi khi bú. Nhưng trong một số trường hợp, trẻ dường như không có cảm giác khó chịu nào, tuy nhiên các mẹ vẫn cần theo dõi và xử lí các mảng trắng trên lưỡi trẻ để tránh tình trạng nhiễm nấm bùng phát. Do nấm Candida là một loại nấm cơ hội, tốc độ bùng phát rất nhanh và mạnh mẽ, các mẹ cần cho con đi khám và điều trị sớm tránh trường hợp nấm lan xuống họng, phổi của trẻ sẽ rất nguy hiểm.

4. Những sai lầm các mẹ thường mắc phải khi xử lí tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh 

Dùng mật ong 

Các mẹ thường hay truyền tai nhau cách chữa tưa lưỡi cho con bằng mật ong mà không biết cách trị tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh bằng mật ong là sai lầm. Cách làm này có tác dụng và được sử dụng nhiều trước đây tuy nhiên các mẹ đã sai lầm ở chỗ trẻ còn quá nhỏ các mẹ cũng dùng mật ong cho trẻ mà không biết tác dụng khó lường tới của mật ong tới sức khỏe của con mình.

Dùng thuốc cam 

Dùng thuốc cam chữa tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh rất dễ gây ngộ độc chì ở trẻ

Một phương pháp phổ biến khác được các mẹ tin dùng đó là sử dụng thuốc cam để trị tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh. Nhưng thực tế thời gian gần đây cho thấy nhiều bài thuốc cam bị nhiễm chì nặng, từ đó ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của trẻ. Đã có 134 trường hợp trẻ sơ sinh bị ngộ độc chì do dùng thuốc cam. Trước đó, ngành y tế không thể thống kê số lượng trẻ sơ sinh bị ngộ độc chì như vậy. Cho đến nay, việc sử dụng thuốc cam đã được các bà mẹ thông thái dần loại bỏ, không sử dụng để chữa tưa lưỡi cho con mình nữa.

5. Xử lí tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh sao cho an toàn và hiệu quả?

Thứ nhất: Theo y học hiện đại

Từ việc xác định nguyên nhân dẫn đến tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh chủ yếu là do nấm và virus do đó, biện pháp đầu tiên các mẹ phải nghĩ tới đó là sử dụng biện pháp y học hiện đại.

Các mẹ có thể sử dụng các thuốc dạng nước hoặc dạng kem có chứa hoạt chất chống nấm dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ/ dược sĩ. Hiện nay các loại thuốc phổ biến để chữa nấm miệng ở trẻ sơ sinh là:

• Nystatin 100.000 đơn vị/lần, 4 lần/ngày, thường điều trị trong 7 ngày.
• Miconazole dạng gel rơ miệng nồng độ 2% (không dùng thuốc này với trẻ dị ứng với miconazole, trẻ có bệnh gan, trẻ không thể nuốt).

Mách mẹ một cách làm khác cũng rất hiệu quả trong việc điều trị tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh. Từ việc nghiên cứu đặc tính phát triển của nấm Candida gây tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh, y học hiện đại đã đưa ra phương pháp đơn giản để chữa tình trạng tưa lưỡi do nấm Candida gây nên bằng dung dịch muối natri bicarbonat hay còn gọi là muối chữa bệnh đau dạ dày.

Dùng dung dịch muối natri bicarbonat rơ lưỡi có tác dụng rất tốt trong điều trị tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh

Do nấm Candida albicans có đặc tính ưa môi trường hơi acid (thường cư trú ở âm đạo phụ nữ - nơi có môi trường toan – acid). Sữa đọng trong miệng trẻ lên men chua (acid) thuận lợi cho nấm Candida phát triển tạo thành tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh.

Do đó phương pháp dùng muối bicarbonat (có tính kiềm yếu) sẽ trung hòa môi trường acid trong miệng trẻ sơ sinh, ngăn không cho nấm Candida phát triển.

Cách làm cũng rất đơn giản: các mẹ hãy ra quầy thuốc tân dược mua một gói natri bicarbonat (nabifar)  Lấy một thìa nhỏ muối này hòa tan trong 4 thìa nước sôi, khuấy thật kĩ đến khi không tan được nữa. Để nguội rồi bỏ cặn lấy phần nước trong. Sau mỗi lần trẻ bú xong, các mẹ hãy nhỏ một giọi dung dịch này vào miệng trẻ. Nếu miệng trẻ quá khô thì nên nhỏ 1-2 giọt nước sạch rồi mới nhỏ 1-2 giọt dung dịch trên. Với cách làm như vậy, dù trẻ có bị tưa lưỡi nặng cũng sạch tưa chỉ trong 24h.

Thứ hai: Theo y học cổ truyền

Bên cạnh việc điều trị tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh bằng liệu pháp y học hiện đại, các mẹ cũng có thể thử áp dụng những bài thuốc y học cổ truyền được sử dụng rất nhiều và có hiệu quả tốt cho tình trạng tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh sau đây:

Cách 1: Dùng nước lá rau ngót 

Các mẹ lấy một ít là rau ngót, rửa sạch ngâm thuốc tím để diệt khuẩn (thuốc này có thể mua tại các hiệu thuốc) sau đó đem giã nát, vắt lấy nước cốt, dùng gạc mềm thấm dịch thuốc đánh lưỡi cho trẻ, mỗi ngày 2 lần. Chú ý động tác phải nhẹ nhàng và khéo léo.

Trị tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh bằng lá rau ngót rất hiệu quả

Cách 2: Dùng nước trà xanh

Lá trà xanh trị tưa lưới cho trẻ cũng là một cách rất hiệu quả tại nhà, các mẹ hãy rửa thật sạch lá trà xanh và đung sôi với một chút nước (lưu ý cho vài hạt muối). Dùng gạc mềm thấm vào nước trà xanh sau khi đã để nguội để lau lưỡi cho trẻ. Cách chữa này được dùng khá phổ biến và cho hiệu quả khá tốt. Tuy nhiên do một số tính chất trong trà xanh, phương pháp này chỉ phù hợp với trẻ 6 tháng tuổi.

Lá trà xanh trị tưa lưỡi hiệu quả cho trẻ trên 6 tháng tuổi

Cách 3: Dùng nước lá hẹ 

Các mẹ rửa thật sạch lá hẹ, giã dập, cho một ít nước sôi vào khuấy đề. Chắt lấy nước, dùng rơ lưỡi cho trẻ bằng gạc mềm 2 lần/ngày.

5. Một số lưu ý khi xử lí tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh 

Lưu ý rơ lưỡi cho trẻ phải thật đúng cách

• Các mẹ tránh trà xát mạnh sẽ gây khó chịu cho trẻ và nguy cơ làm niêm mạc miệng của trẻ bị tổn thương.
• Các mẹ phải rửa thật sạch tay trước khi rơ lưỡi cho trẻ để tránh đưa thêm vi khuẩn vào cơ thể con mình.
• Quá trình rơ lưỡi có thể làm bé bị nôn trớ, do đó mẹ hãy thực hiện khi bé đang đói, tốt nhất là vào buổi sáng.
• Các trường hợp xử lí kém hiệu quả và tình trạng tưa lưỡi của trẻ ở mức độ nặng (lan khắp khoang miệng của trẻ thì mẹ cần đưa con mình tới gặp bác sĩ để nhận lời khuyên tốt nhất nhé.

Trên đây là một số chia sẻ về tình trạng tưa lưỡi ở trẻ sơ sinh nguyên nhân, dấu hiệu, những sai lầm thường mắc phải và cách xử lí. Mong rằng sẽ đem lại những kiến thức bổ ích giúp các mẹ chăm con tốt hơn, giúp cho trẻ phát triển thật khỏe mạnh các mẹ nhé.